باغات تهران بر سر دو راهی خانه یا برج!
به گزارش فست تریپ باغ نام آشنایی برای تهرانی هاست و بحث ساخت و سازها در باغات هم همیشه محل مناقشه بین اعضای شورا در دوره های مختلف بوده است. با این که برج - باغ یا قاتل باغات تهران، چند سالی است که لغو شده؛ اما سایه سنگین اجرای ۱۳ ساله آن بروی تهران و تهرانی ها سنگینی می کند؛ حالا اما زمزمه های بازگشت باردیگر برج - باغ برای رونق ساخت و ساز به گوش می رسد، ابهامی که با اینکه اعضای شورای ششم شهر تهران آنرا رد می کنند اما در مورد برنامه شان برای باغ ها هم سخنی به میان نمی آورند و با سکوتشان ابهامات را بیشتر کرده و به شائبات دامن می زنند.
به گزارش فست تریپ به نقل از ایسنا، مصوبه برج - باغ در زمان تصویبش قرار بود، نجات دهنده باغات و مالکان آنها باشد؛ اما در یک بازه زمانی به اصلی ترین عامل برای از میان رفتن باغات تهران تبدیل شد؛ بگونه ای که کارشناسان معتقدند در یک بازه زمانی ده ساله زمانی که دقیقا مصادف با اجرای مصوبه برج – باغ بوده، حدود ۱۲۸ هکتار از باغات تهران از بین رفته است!
لغو مصوبه برج - باغ، برای نخستین بار در آخر دوره چهارم شورای شهر تهران، خبرساز شده است و بعضی از اعضای شورا قصد داشتند با عرضه طرحی به نام "طرح صیانت از باغات"، مصوبه برج – باغ را لغو کنند اما نتیجه ای در بر نداشت اما همان زمان رحمت الله حافظی رئیس وقت کمیسیون خدمات شهری و سلامت شورا با اشاره به ایرادات مصوبه برج _ باغ و عرضه پیشنهادات جایگزین این مصوبه می گوید: " مصوبه برج - باغ یکی از سیاه ترین لکه های ننگی است که بر پیشانی شورای شهر و بخصوص شورای سوم که در آن این مصوبه تصویب شده قرار دارد. چون که به استناد این مصوبه که برخی ها آنرا پرافتخار می نامند تمامی باغات شهر قلع و قمع شده است و این مصوبه زمینه ساز قلع و قمع باغات توسط سوداگران بود و سبب شد که تمام باغات به برج و منازل مسکونی تبدیل شوند و این مصوبه و تبعات آن برای همیشه در تاریخ شورا باقی می ماند."
با آنکه تلاش بعضی از اعضای شورای چهارم برای لغو برج - باغ به سرانجام نرسید؛ اما میان مردم مطالبه ای ایجاد کرد تا مدیران بعدی شهر در مورد وضعیت باغات و ضرورت حفظ آن چاره اندیشی کنند که با روی کار آمدن شورای پنجم، آنها در نخستین گام نسبت به لغو مصوبه برج - باغ اقدام نموده و پس از گذشت چندماه، پیشنهادی موسوم به "خانه - باغ" را مطرح نمودند که برپایه این پیشنهاد که مصوب هم شد، مالکان باغات می توانستند ساخت و سازی اندک در باغات خود داشته باشند.
اکوسیستم تهران را به خاطر برج از بین نبرید
با روی کار آمدن شورای شهر ششم تهران، آنها اعلام نمودند که مصوبه خانه - باغ کارآیی لازم را ندارد و همین سخنان و سکوت اعضا در بیان جزئیات، سبب شد که شائبه احیای برج باغ قوت گیرد؛ بگونه ای که آرش میلانی رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر پنجم تهران با اعلان اینکه تاثیرات مصوبه برج - باغ در شهر مشخص است، می گوید: بروند ببینند که در بیشتر از ۲۸۰ برج - باغ که ساخته شد، چند باغ با گذشت زمان حفظ شده است!
وی ادامه می دهد: درست است که در دهه ۸۰ شورای شهر وقت، مصوبه ای تحت عنوان برج - باغ را در تهران اجرایی کرد که بر این اساس مالکان در ۳۰ درصد زمینشان می توانستند برج بسازند که بنا به قول طراحان این مصوبه، قرار بوده که این تصمیم، باغات تهران را حفظ کند اما در پس این مصوبه این پیشبینی که عملا ساخت و ساز گسترده در باغات، آنها را از بین می برد، وجود نداشت.
میلانی با اعلان اینکه ما در حالی به شورای شهر راه یافتیم که شهروندان از ما انتظار حفظ باغات را داشتند، ادامه می دهد: زمانی که ما به پارلمان محلی آمدیم، افکار عمومی انتظار داشتند که ما این شیوه تخریب باغات را متوقف نماییم و همه اعضای شورای شهر پنجم بر سر متوقف شدن مصوبه برج - باغ نظر مثبت داشتند و لغو این مصوبه جزو نخستین اقدامات شورا بود که بعد از آن برای جایگزینی مصوبه برج - باغ، خانه- باغ را تصویب کردیم که بیشتر از ۳۰ کاربری سازگار با باغ را تعیین کردیم تا امکان استقرار کارهای سازگار در باغات فراهم گردد.
وی در پاسخ به سوالی در مورد چرایی عدم تحقق مصوبه خانه - باغ می گوید: شرایط اقتصادی اجتماعی از سال ۹۷ تابحال برای فعالیت کاربری های جایگزین مثل گردشگری و... در باغات نامساعد شد و کرونا به استقرار مشاغل مجاز در این مصوبه هم ضربه زد و همینطور در این سالها شاهد رشد وحشتناک مسکن در تهران بخصوص شمال تهران بوده ایم که جاذبه کاربری های رقیب ساخت و ساز در باغات را گرفتار مشکل کرد و در این میان شهرداری تهران عملا نتوانست بسته های تشویقی که باید برای مالکان باغات در نظر می گرفت، ساماندهی کند.
این کارشناس حوزه شهری با تاکید بر این که اثرات مصوبه - باغ در شهر کاملا مشهود است و مدیریت شهری چرا به جای باغات به سراغ بافت فرسوده نمی رود؟ می افزاید: مدیریت شهری می تواند به جای ابراز علاقه به ساخت و ساز در باغات به سراغ بافت فرسوده رود و با فعال کردن حق انتقال توسعه، به مالکان باغات در بافت فرسوده امتیاز دهد و می توانند با طراحی فرمولی برای "حق انتقال توسعه" با یک تیر دو نشان بزنند و هم باغات را حفظ کنند و هم سازندگان باغات به سمت بافت فرسوده هدایت شوند و آنجا را رونق دهند.
وی تاکید می کند: محیط زیست تهران مجموعه ای از رود دره ها، کوهستان و باغات است که یک اکوسیستم پیوسته را تشکیل دادند و اگر باغات به مرور زمان بهر دلیلی از بین بروند، توان اکوسیستم تهران کم شده و این درحالی است که این روزها با پدیده هایی همچون گرم شدن زمین، تغییر اقلیم و... روبرو می باشیم و اگر باغات از بین بروند به این مثال می ماند که سنگربندی های تهران را در مقابل مواجهه با خطرات زیست محیطی از بین برده ایم و آن موقع همه شهروندان تهرانی از مسئول، وزیر، وکیل، نماینده و... در معرض خطر هستیم.
جار و جنجال به راه افتاده است
مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران هم در مورد مبنای بررسی شورای شهر ششم و همینطور احتمال تغییر در مصوبه خانه -باغ ها می گوید: وقتی زمینی باغ تشخیص داده شد باید با آن چکار کنیم؟ قانونی درگذشته بود که اعلام می کرد ۳۰ یا ۱۵ درصد زمین می تواند به صورت زیربنا در دو طبقه ساخته شود. این قانون عملی نمی شد چون که هیچ کس نمی توانست آنرا اجرا نماید بنا بر این باغ ها از بین می رفت؛ بنابراین ما شرایط جدیدی را پیشنهاد دادیم و پیشنهاد خویش را در شورای عالی معماری و شهرسازی کشور به تصویب رساندیم بشکلی که اعلام گردید باید موارد تشویقی در نظر گرفته شود که گسترش فضای سبز محقق شود.
وی ادامه می دهد: متاسفانه تخلفاتی در این مورد صورت گرفت و عده ای خلاف آنرا اجرا می کردند برپایه این قانون حتی کسانی که زمین هایی به مساحت بزرگ یعنی یکهزار متر داشتند می آمدند و اعلام می کردند که ما می خواهیم درخت بکاریم تا از موارد تشویقی بهره مند شوند. در این موارد افراد می توانستند در ۳۰ درصد زمین خود خانه سازی کنند؛ البته به شرط آن که حتی یک درخت هم قطع نشود در دوره قبل شورا اعلام نمودند که این مساله مناسب نمی باشد و نظرشان تغییر این قانون بود البته این کار را بسادگی انجام ندادند و اتهامات زیادی به ما زده شد که ما به آن کاری نداریم و آنها را دعا می نماییم که نظر خویش را اجرا کردند.
وی می افزاید: هم اکنون این قانون اجرا می شود و ما ملزم هستیم همین قانون را اجرا نماییم اما نظر اعضای شورا این بود که حق مردم تضییع نشود فردی که زمینی دارد که به زباله دانی تبدیل گشته می تواند ۶۰ درصد آنرا زیر بنا ببرد؛ اما زمینی که تعدادی درخت دارد مالک آن باید نقره داغ شود که این درست نیست برهمین اساس خیلی از باغات از بین می رود چون که فرد زمین گرانقیمت خویش را نمی تواند در ۱۵ درصد و دو طبقه بسازد. در سال ۹۹ هم حتی یک پروانه در این عرصه دریافت نشده و در سال ۹۸ هم تنها دو مورد خاص پروانه ساخت گرفته شده است و ما اعلام کردیم که باید با همان دوستان و اساتید دانشگاه همفکری نماییم و قانونی را تدوین نماییم که اشتباهات گذشته تکرار نشود باغات حفظ شود و مردم هم به منافعی که می خواهند و حقشان است، برسند و با اهمیت تر از همه درختی هم قطع نشود اما فعلاً برخلاف جار و جنجالی که به راه افتاد، هیچ فرقی با گذشته نکرده وکسی هم نمی آید پروانه باغ دریافت کند.
احیا ساخت و ساز در باغات حیثیتی شده؟
با این وجود علی اعطا سخنگوی شورای شهر پنجم اعلام نمود که بهتر است اعضای شورای شهر فعلی به جای تخریب مصوبه خانه - باغ، گام دوم آن یعنی عرضه بسته های تشویقی به مالکان باغات را ساماندهی کنند.
وی با تاکید بر این که دوستانمان در شورای شهر ششم پیش فرضی دارند که باید زمینه ساخت وساز در باغات فراهم گردد و حالا چون برپایه مصوبه خانه - باغ تعداد کمی ساخت وساز در باغات انجام شده پس معتقدند که این مصوبه موفق نبوده در صورتیکه مبحث کاملا برعکس است و ما به دنبال ساخت وساز در باغات نبودیم، ادامه می دهد: اگر اعضای شورای شهر پنجم به دنبال ساخت وساز در باغات و انتفاع از آن بودند، همان مسیر شورای دوم را طی می کردند. ما در مصوبه خانه - باغ حداکثر دو طبقه در ۱۵ درصد با کاربری مختلف در نظر گرفتیم و اگر بسته های تشویقی هم ضمیمه این مصوبه شود می توانیم شاهد استقبال مالکان باغات باشیم و گرنه این تصور که چون افراد کمی برای ساخت وساز در باغات برپایه مصوبه خانه - باغ رجوع کردند پس این مصوبه موفق نبود، درست نیست.
اعطا با اشاره به اینکه دقیقا معین نیست که اعضای شورای ششم در مورد مصوبه خانه - باغ یا احیانا احیای برج - باغ چه فکری دارند و چه کاری می خواهند انجام دهند؟، تصریح می کند: اما جای سوال است که مگر از ابتدا ساخت وساز در باغات یک حق بوده که هم اکنون بر روی آن پافشاری می کنند؟ ساخت وساز در باغات هیچگاه حق نبوده اما در دهه ۸۰ شورای دوم در یک اقدام عجیب و غیرمتعارف ساخت وساز در باغات را آزاد کرد و حالا هم براین رویه غلط پافشاری می کنند، اما انگار احیاء ساخت وساز در باغات حیثیتی شده، کار غلطی که نتیجه آن بر روی زمین مشخص است و می بینیم را باید انجام دهند.
وی با تاکید بر این که شوراهای شهر تهران بروند و سوابق پرونده های برج- باغ را ببینند و متوجه شوند که چه بلایی بر سر تهران و باغ هایش آوردند، اضافه می کند: در این خصوص بحث و جدل بی فایده است و کار را به سیاست نباید کشاند بلکه اسناد را ببینند که چند درخت در باغ هایی که مجوز ساخت برج در آنرا دادند، باقی مانده است و پیشنهاد من این است که به جای زیرسوال بردن مصوبه خانه -باغ که جلوی تخریب باغات بیشتر را گرفت گام دوم مصوبه خانه -باغ را تکمیل کنند که همان عرضه بسته های تشویقی به مالکانی است که مصوبه را اجرا می کنند، بهتر است به جای تاکید و پافشاری بر کارهای غلط گذشته، کوشش برای رونق ساخت وساز در باغات داشته و اقدامات مثبت انجام دهند و در امتداد خدمت به شهر و مردم، باغات را حفظ کنند.
راه حل برد- برد، استراتژی شورای ششم برای باغات
با اینحال اما مهدی پیرهادی رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای ششم اعلام می کند که شورا به دنبال چاره برد- برد است و ضمن خودداری از اعلام جزئیات بیشتر به ایسنا می گوید: در سطح شهر تهران باغهایی گسسته و پیوسته وجود دارد که دارای درختان انبوه است که اساسا تمام تلاش شورای اسلامی شهر تهران بخصوص کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورا حفظ، صیانت و پاسداشت این نوع باغات است. در این بین، باغاتی در سطح شهر تهران وجود دارد که از لحاظ قوانین بالادستی مشمول تعریف باغ می شوند، اما بعضاً در این باغ ها حتی یک درخت هم وجود ندارد و فاقد ارزش اکولوژیک هستند.
وی با اعلان اینکه ما در تلاش هستیم که مساله این نوع باغات که فاقد درخت هستند را با یک راهکار بینابینی مرتفع نماییم. یکی از این روشها را روش حق انتقال توسعه یا (tdr) عنوان می کند که می تواند راهکاری مناسب برای حل مشکل این نوع زمین ها باشد و در ادامه می گوید: جزئیات این طرح درحال کارشناسی و پیگیری است که امیدواریم با جمع بندی و نظرخواهی از متخصصین شهری، شهروندان، دیده بانان شهری و سمن های محیط زیستی بتوانیم به یک روش بهینه و برد-برد دست پیدا نماییم.
راه حل سوم برای نجات باغات/ تدوین بسته تشویقی و تنبیهی
به کارگیری حق انتقال توسعه
با اینحال مهدی عباسی رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر ششم به ایسنا می گوید: ما به دنبال چاره سوم هستیم و معتقدیم که می شود با انجام اصلاحاتی همچون پهنه بندی، منطقه بندی، توجه به سرانه ها، جغرافیای باغات و... در مورد ساخت و ساز در باغات تهران تصمیم گرفت، به عنوان مثال یک زمین در صورتیکه سالیان طولانی است که حتی یک قطعه درخت ندارد و اساسا آبی هم برای رشد درخت ندارد، چرا ساخت و ساز در آن نشود، در صورتیکه مالک می تواند در 30 درصد ملک خود ساخت و ساز آنهم با ضابطه مشخص داشته باشد و ۷۰ درصد زمینش را در اختیار فضای عمومی شهر قرار دهد.
وی با تاکید بر این که هنوز جزئیات این اصلاحات معین نیست و من ایده ها را بیان می کنم، می افزاید: حالا برعکس این اتفاق ممکنست مالک یک باغ گسترده درخواست ساخت و ساز دهد، آیا باید در این باغ ساختمان سازی شود؟ تصور کنید ملکی دارای درختان با بن زیاد است که نشان میدهد مالک به حفظ فضای سبز و درختان توجه داشته آیا نباید این مالک تشویق شود؟یا برعکس بررسی ها نشان دهد که مالک، باغش را خشک و نابود کرده آیا این فرد نباید تنبیه شود؟ که ما در چاره سوم به این موضوعات توجه کردیم.
عباسی در مورد تشویق مالکانی که باغات خویش را حفظ کردند به مساله " حق انتقال توسعه" اشاره نمود و می افزاید: باید باغات تهران را حفظ نماییم اما اگر مالکی خواستار ساختمان سازی در باغش بود باید تراکم در یک پلاک دیگر به او داده شود اما این مباحث پیچیده و فنی است و باید اقدامات کارشناسی و مطالعات زیادی صورت گیرد که هنوز در ابتدای راه هستیم.
وی با اشاره به ضرورت پیدا کردن راه سوم برای حفظ باغات می گوید: تلاش ما بر حفظ باغات است.
مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب